Merhaba daha önceki makalemde metilen mavisi deneyinin nasıl yapıldığına değinmiştim. Yeni standardı incelediğimde yeni yöntem ve eski yöntem ile neler değiştiğini anlatmaya çalışacağım. Metilen mavisi deneyi hakkında ayrıntılara girmeyeceğim. Ayrıntılara https://www.zulfumehmet.com/metilen-mavisi/ bu makalede bakabilirsiniz. TS EN 933-9 : 2022 değişiklikleri https://www.zulfumehmet.com/metilen-mavisi-deneyi-ts-en-933-9-2022/ makalede inceleyebilirsiniz.

Eski Standardındaki Deney Talimatı

0-2 mm arası malzeme 105 derecede sabit kütleye getirilir 200 gram alınan numune deneye tabi tutulur. Açık ve net bir şekilde bildirilmiş. 200 gr kuru 0-2mm arası agrega numunesi deneye tabi tutulacağından bahsetmiş.

Yeni Standardındaki Deney Talimatı

Yeni standartta TS EN 933-9+A1 de 7 bölümde bulunan Deney Numunesi Hazırlama kısmı aynı şu şekilde hazırlanması gerektiğini bildirmiştir.

“Laboratuvar numuneleri, 0/2 mm tane büyüklüğü aralığında her biri en az 200 g agrega içeren iki alt numune elde etmek için EN 932-2’ye uygun olarak azaltılmalıdır. Her bir numune, gerekmesi halinde bir koruyucu elek ile korunan, 2 mm göz açıklığına sahip bir elekte elenir ve bir deney fırçası kullanılarak, 0/2 mm tane büyüklüğü
aralığındaki bütün tanelerin etkin şekilde ayrılması ve toplanması sağlanır. 2 mm göz açıklığına sahip deney eleğinde kalan taneler atılır.

Alt numuneler, eleme işlemini kolaylaştırmak için, 45°C’un altındaki bir sıcaklıkta ön kurutmaya tabi tutulabilir.

Alt numunelerin biri tartılır ve kütlesi M olarak kaydedilir. Bu alt numune daha sonra sabit kütleye kadar kurutulur, tartılır ve kütlesi M’ olarak kaydedilir. Bu alt numunenin su içeriği W(%) = 100x(M – M’)/M’ formülüyle hesaplanır ve kaydedilir. Bu alt numune atılır.

Not – Su içeriğinin tayini, örneğin bir mikrodalgada kurutma gibi, hava dolaşımlı bir etüvde kurutma dışındaki başka yollarla da yapılabilir.

Diğer alt numune alınır, gerekliyse, en az [200x(1+W/100)] g kütleli bir deney numunesi kısmı elde etmek için EN 932-2’ye uygun ilave azaltma işlemi gerçekleştirilir. Deney numunesi kısmının kütlesi, [200x(1+W/100)] g’dan büyük olmalı, ancak önceden belirlenmiş bir tam değer olmamalıdır. Deney numunesi kısmı tartılır, kütlesi M0 olarak kaydedilir ve kuru kütlesi aşağıdaki eşitlik yardımıyla 1 g yaklaşımla M1 olarak belirlenir:
M1 = M0 / (1+W/100)”




Yukarıda standarttan alınan bir metin. Deney numunesinin hazırlanma aşamasını kısaca yapılması gerekenler şu şekilde sıralayabiliriz.

1. Deney numunesi 0-2 mm arası iki adet alt numune ayrılacak.
2. Alt numunelerden biri etüvde sabit kütleye kadar kurutulacak. Nem içeriği belirlenecek. W(%) = 100x(M – M’)/M’
3. Elde edilen nem içeri ile 200 gr malzeme için gerekli malzeme miktarı hesaplanacak. [200x(1+W/100)]

Yani deneye tutulacak numune hiç bir şekilde kurutulmayacak. Fakat çok nemli ve elenmesi zor olan agrega numunesi etüvde 45 derecede ön kurutmaya tabi tutabilirsiniz. Tamamen kurutulmayacak sadece elenebilecek kurulukta olması gerekiyor. Eğer ön kurutma yapıldıysa deney numunesine mutlaka raporda ön kurutma yapıldığı belirtilmelidir.

Diğer aşamalar eski makaleden aynı olduğu için eski makaleden alıp kopyalıyorum.

Deney Numunesinin Hazırlanması

200 gr eş değer yaş numunemizi [200x(1+W/100)] hesaplayarak belirliyoruz.

500 gr saf yada demineralize su tartalım. Tarttığımız 200 gr malzemeyi metilen mavisi karıştırma kabına dolduralım

600 devirde 5 dakika karıştıralım

Ardından 5 ml metilen mavisi boyası damlatıktan sonra 1 dakika 400 devirde karıştıralım.

1 dakika karıştırdıktan sonra büreti batırıp filtre kağıdına damlatalım.

Oluşan leke etrafında yaklaşık 1 mm kalıcı mavi bir hale oluşana kadar işleme 5 ml damlatıp 1 dakika karıştırarak büret ile damlatmaya devam edelim.

Hale oluştuktan sonra ya 5 dakika bekleyiniz yada boya ilave edip işleme devam ediniz. 4 Dakika içinde mavi hale yok olmazsa metilen mavisi sonucunu olarak kabul edebilirsiniz. Halenin yok olmasının nedeni kil minarelleri boyayı absorbe etmesi bazen zaman alabiliyor olmasındandır.

Ben 5 ml daha ekleyip devam ettim. Hale dahada büyük olmaya başladı. Bekledikten sonra ilk hale kaybolmadığı için metilen mavisi deneyini artık sonuçlandırabiliriz.

Hesaplama yöntemi

MM: Kullanılan boya miktarı / 2 mm elenen agrega * 10

Örnek Bu deneyde 200 gr agrega kullandık. Toplam 10 ml boya kullandık (Hale ikincide çıktığı için) 10/200=0,05

0,05*10=0,50

Metilen mavisi sonucumuz 0,50 olarak kaydedebiliriz 10 ile çarpmanın nedeni 10 gr metilen mavisi tozu kullandığımız içindir.

Boya ilk çıktığı an deney sonuçlanmış olmaz. Çünkü agrega içindeki ince malzeme boya absorbe etmesi daha uzun sürebiliyor. Net sonucu elde edebilmek için 1 dakika aralıklarla toplam 5 leke daha bırakmamız lazım. Eğer 5. dakika sonraki lekede de hale oluşuyorsa deney sonuçlanmış demektir. ilk 4 halede leke kaybolursa 5 ml daha boya ilave edilmelidir. 5. dakika da kaybolursa (yani 5. halede) 2 ml boya ilave edilmesi gerekmektedir. Her iki durumda da 5 dakika karıştırma süresi devam edilmeli ve 5 lekede de hale görülmelidir. 5. lekede hale görüldükten sonra toplam ilave dilen boya miktarını yukarıdaki formül ille sonuçlandırabiliriz.

Metilen değeri 2 ye kadar bir sorun teşkil etmemektedir. Üstü ise sıkıntı çıkartmaktadır. Çünkü agrega içinde bulunan silt ve kil mineralleri çimentonun agrega ile aderansını zayıflatacaktır. Betonun su/çimento oranını arttırdığı gibi mukavemetini de düşürecektir. Kil ve siltin bir diğer özelliği su emme oranının fazla olmasından dolayı genleşme meydana gelecektir bunun sonunda betonda büzülmelere neden olacaktır.

Kolay gelsin.